Η
«Θηβαΐς» είναι επικό ποίημα, το δεύτερο στη σειρά των επών του Θηβαϊκού κύκλου.
Το πρώτο είναι η «Οιδιπόδεια» που την αποδίδουν στον Κιναίθωνα, το δεύτερο η
«Θηβαΐς» και το τρίτο οι «Επίγονοι» που αποδίδεται στον Όμηρο.
Η
«Θηβαΐς» αποτελούνταν από 7.000 στίχους και είχε γραφεί πριν από τις αρχές του
7ου π.Χ. αιώνα.
Είχε
ως θέμα τις τύχες του οίκου των Λαβδακιδών και ειδικότερα τον πόλεμο των επτά
επί Θήβας, με κύριο πρόσωπο τον μάντη Αμφιάραο.
Ο
Παυσανίας, στην εποχή του οποίου σωζόταν το ποίημα αυτό, συγκρίνοντάς το με
άλλα κυκλικά ποιήματα το χαρακτηρίζει ως απαράμιλλο. Ο χαρακτηρισμός αυτός
επιβεβαιώνεται από την επίδραση που ασκούσε το συγκεκριμένο ποίημα στους
μεταγενέστερους.
Επικό
ποίημα με τίτλο «Θηβαΐς» έγραψε και ο Αντίμαχος ο Κολοφώνιος και ο Ρωμαίος
ποιητής Στάτιος (40-96μ.Χ.)
Τα
μοναδικά αποσπάσματα των «Θηβαΐδων» που διασώθηκαν περιλαμβάνονται στα Fragmenta Graecorum Epicorum του Kingel και είναι τα εξής:
ΘΗΒΑΪΣ
1 Ἄργος ἄειδε͵ θεά͵ πολυδίψιον͵ ἔνθεν ἄνακτες
2 αὐτὰρ ὁ διογενὴς ἥρως ξανθὸς Πολυνείκης
πρῶτα μὲν Οἰδιπόδηι καλὴν παρέθηκε τράπεζαν
ἀργυρέην Κάδμοιο θεόφρονος· αὐτὰρ ἔπειτα
χρύσεον ἔμπλησεν καλὸν δέπας ἡδέος οἴνου.
αὐτὰρ ὅ γ΄ ὡς φράσθη παρακείμενα πατρὸς ἑοῖο
τιμήεντα γέρα͵ μέγα οἱ κακὸν ἔμπεσε θυμῶι͵
αἶψα δὲ παισὶν ἑοῖσιν ἐπ΄ ἀμφοτέροισιν ἐπαρὰς
ἀργαλέας ἠρᾶτο· θοὴν δ΄ οὐ λάνθαν΄ Ἐρινύν·
ὡς οὔ οἱ πατρώϊ΄ ἐνηέι ἐν φιλότητι
δάσσαιντ΄͵ ἀμφοτέροισι δ΄ ἀεὶ πόλεμοί τε μάχαι τε
3 ἰσχίον ὡς ἐνόησε͵ χαμαὶ βάλεν εἶπέ τε μῦθον·
«ὤ μοι ἐγώ͵ παῖδες μέγ΄ ὀνειδείοντες ἔπεμψαν ...»
εὖκτο Διὶ βασιλῆϊ καὶ ἄλλοις ἀθανάτοισι
χερσὶν ὑπ΄ ἀλλήλων καταβήμεναι Ἄιδος εἴσω.
4 πουλύποδός μοι͵ τέκνον͵ ἔχων νόον͵ Ἀμφίλοχ΄ ἥρως͵
τοῖσιν ἐφαρμόζειν͵ τῶν κεν κατὰ δῆμον ἵκηαι͵
ἄλλοτε δ΄ ἀλλοῖος τελέθειν καὶ χώρωι ἕπεσθαι.
7 εἵματα λυγρὰ φέρων σὺν Ἀρίονι κυανοχαίτηι
10 ἀμφότερον μάντιν τ΄ ἀγαθὸν καὶ δουρὶ μάχεσθαι